Photo credit: Agustín Povedano via Visual Hunt / CC BY-NC-SA

Porphyrio Brisson 1760

De oude Grieken kenden een vogel die ze porphurion noemden: de purperkleurige. Aristoteles: hij is donkerblauw, zo groot als een haan, heeft lange poten, en een rode snavel. Zowel Thompson 1936 als Arnott 2007 concludeert, ook op grond van nog andere gegevens, dat het de purperkoet moet zijn geweest, porphyrio porphyrio.

Purper werd rond de Middellandse Zee gewonnen uit een ‘purperslak’. Voor een gram waren vele slakken nodig, wat de kleur status gaf. Na een lange behandeling was kledij purperkleurig, dat is: donkerrood. In veel boeken staat vervolgens dat de purperkoet naar het kleed is benoemd, maar dat is donkerblauw. Het rode zit in de kleur van de snavel en de bles, ook, maar iets minder, in de kleur van de poten. Het lijkt er dus op dat porphurion dáárvoor gegeven werd. Voor de kleur van het kleed gebruikte Aristoteles niet voor niets Grieks kuaneos: donkerblauw .. Het misverstand wordt mooi uitgedrukt in een van de oudste kleurtekeningen van de soort, een 16e eeuwse, gepubliceerd in Olson 2007: ook het kleed is daar purperrood. Gesner overigens benoemde het punt toevallig ook: in ‘Icones avium omnium’ van 1555, een ‘platenboek’ bij zijn “De Avium Natura” van 1555, schrijft hij: “möchte in Tütsch genennt werden ein Purpurvogel: darumb daß er die füß und schnabel purpurfarb oder rotlacht hat, die fädern am gantzen lyb sind blauw” (p.126).

De Grieken kenden de purperkoet van Noord-Afrika. Volgens sommigen háálden ze er daar ook, lieten ze als siervogels los bij hun tempels. De Romeinen, schrijft Plinius, haalden ze van de Balearen, en uit Commagene (nu Zuid-Turkije). In Griekenland kan hij ook gebróed hebben. In de 19e eeuw was dat zo, al zijn er maar enkele berichten over (Handrinos 1997). Temminck 1820 gaf het veel breder: hij broedt in Zuid-Frankrijk, Calabrië, Dalmatië en Hongarije, op Sicilië, op de Ionische Eilanden, in ‘de hele Griekse archipel’, en in het Nabije Oosten.

Over de purperkoet deden ook verhalen de ronde. Het bekendste daarvan: hij is extreem jaloers en houdt getrouwde vrouwen in de gaten, ontdekt hij dat de vrouw des huizes overspel pleegt, dan hangt hij zich op. Mogelijk ontstond het verhaal door de vreemde geluiden, waarin men gejammer en andere heftige emoties horen kan. Eventueel ook door het heftige reageren op rivalen. En door de felle kleuren.