Photo credit: belgianchocolate via VisualHunt / CC BY-NC

Phalacrocorax Brisson 1760

Een Grieks phalakrokorax is nooit aangetroffen, kán hebben bestaan, maar wat er in de Oudheid wás, stond bij Plinius, de Latijnse versie phalacrocorax. De naam betekent: kaalkopraaf, is een samenstelling van Grieks phalakros: kaal van hoofd, en Grieks korax: de raaf, zie bij corvus corax.

‘Raaf’ past bij het bijna zwarte verenkleed van aalscholvers. Ook kan men, zo men wil, van aalschover en kuifaalscholver de geluiden raafachtig noemen. Maar ze hebben geen kale kop. Wel heeft sinensis, de in Europa meest verbreide ondersoort van de aalscholver, variërend met de leeftijd witte veren aan de kop, zodat men kan hebben gedacht dat hij kaal was. Maar was dit de phalacrocorax? Plinius: net als de attagen (hier waarschijnlijk de steenpatrijs, vergelijk elders de attagas) wordt de phalacrocorax gevangen in de Alpen, en hij is eigen aan de Balearen (“Capitur circa Alpes etiam, ubi et phalacrocoraces, avis Baliarium insularum peculiaris”, X-133). In beide gebieden overwintert de aalscholver.

Volgens de gangbare opvatting echter - Coomans 1947, André 1967 - is de phalacrocorax van Plinius de heremietibis, geronticus eremita, een vogel die ooit in de Alpen voorkwam, nu alleen nog in Marokko enzovoort. Hij is bijna zwart, heeft een kale kop, en maakt raafachtige geluiden. Er zijn echter geen aanwijzingen dat hij ooit op de Balearen zat. Bovendien heeft Plinius als synonieme naam corvus aquaticus, waterraaf: aalscholvers hebben veel meer met water dan de heremietibis. Sinensus blijft dus kandidaat. Belon 1555 interpreteerde trouwens al zo, en zo komt Brisson op zijn genusnaam.

Mocht het toch de heremietibis zijn geweest, dan kwam phalacrocorax bij de aalscholvers terecht door de overeenkomsten in het kleed enzovoort, maar mogelijk ook doordat corvus aquaticus later de voorloper leek te zijn geweest van corvus marinus: zeeraaf, een Middeleeuws Latijnse aalscholvernaam uit de 8e eeuw (gelijk aan Oudfrans cormareng, Engels cormorant, enzovoort).

Onder corvus marinus had Frederik II ±1246 de oudste kleurtekening van de aalscholver.