Photo credit: Rogier van Viegen via Visual Hunt / CC BY-NC-ND

Puffinus yelkouan (Acerbi 1827: Procellaria yelkouan). Eng. yelkouan shearwater. Ned. yelkouanpijlstormvogel.

Voordat men de yelkouanpijlstormvogel tot soort promoveerde, was het een ondersoort van de noordse pijlstormvogel, puffinus puffinus. In Turkije kende men hem onder de naam yelkovan, waarvan Acerbi in 1827 yelkouan maakt ('Biblioteca Italiana', deel 47, p.297). Hij ziet de vogel in de Bosporus, bij Büyükdere, nu een deel van Istanboel. Turks yel is de wind, kovan hoort bij kovmak: verjagen. En als gewoon woord is yelkovan: windvaan. De vógelnaam betekent, vrij vertaald: die jacht maakt op de wind, die vliegt met de wind. Nog vrijer: stormvogel.

Windvaan past, bij een pijlstormvogel, en is daarmee een ‘voldoende verklaring’. Maar het kan ook zijn dat het dieper zit. Misschien was yelkovan een verbastering van Grieks halkuon of een latere vorm daarvan, zie alkuon bij het genus van de ijsvogel, alcedo. Bij Homerus was de alkuon een zeevogel met een klagende roep, wat bij een pijlstormvogel past. Met hals-kuon maakten de Grieken er iets ‘begrijpelijks’ van (de vogel kon 'zwanger worden' op zee). Bij Büyükdere woonden nog lange tijd Grieken: misschien noemden zij de yelkouanpijlstormvogel halkuon, namen de Turken dit over en werd het in hún taal yel-kovan (vogel die de wind najaagt).

In een verhandeling over de Zwarte Zee had de Griek Arrianos (circa 95-175) het over ‘kraaien van de zee’, hij zag ze bij de monding van de Donau (vergelijk bij de noordse pijlstormvogel de ‘raven’ van de Vikingen). Door de beschrijving denkt Thompson 1936 dat het een pijlstormvogel was en gezien de Zwarte Zee kan het dan yelkouan zijn geweest (Arnott 2007 denkt idem). De naam zou geïnspireerd kunnen zijn op 'koronai einaliai' bij Homerus: kraaien op of aan de zee, hoewel díe soort minder duidelijk is.