Photo credit: juan_e via Visualhunt / CC BY-SA

Sylvia conspicillata Temminck 1820. Eng. spectacled warbler. Ned. brilgrasmus.

De brilgrasmus is ‘voorzien van een uitkijk’ (Latijn conspicillum: uitkijkpost, conspicere, perspicere, inspicere: bekijken, vergelijk inspecteren en inspecteur). Cabard 1995 neemt conspicillata letterlijk: 'vogel op de top van een struik'. Maar daar zitten er méér, bovendien zegt ‘voorzien van’ dat het beoogde aan de vogel vastzit. We moeten hier de bril hebben.

Bij brilgrasmus dacht men voor die bril natuurlijk aan de lichte ring rond het oog. Maar Marmora schreef (Temminck kent vogel en naam via Alberto della Marmora zie bij sylvia sarda): de vogel lijkt sterk op de grasmus, sylvia communis, verschilt daarvan onder andere doordat hij kleiner is, levendiger gekleurd, en ook door (zoals Temminck het geeft): “les espèces de lunettes noires sur les yeux” (I-211), ‘een soort zwarte bril op de ogen’ (waardoor Temminck als zijn Franse naam bec-fin à lunettes geeft, die waarschijnlijk tot gebrilde grasmusch leidde, de eerste Nederlandse naam ervoor, circa 1900). In Temmincks eígen beschrijving wordt nóg duidelijker waar het om gaat: “espace entre l’œil et le bec noir; cette couleur entoure aussi le cercle blanc des yeux”, ‘de ruimte tussen oog en snavel zwart; die kleur omgordt ook de witte oogring’ (I-210). Een zwarte bril dus, rondom het oog. Niet de lichte ring, hoewel Marmora ook dát had kunnen bedoelen, aangezien de ring meestal iets breder is dan bij de grasmus.

Enkele andere brildragers zijn de brilduiker, bucephala clangula, de kolgans met Noord-Amerikaans spectacled brant, de kerkuil met Frans sorcier à lunettes (gebrilde tovenaar), en de brilzee-eend met melanitta perspicillata: gezien de beschrijving in Edwards 1750 (waarop Linnaeus 1758 anas perspicillata baseerde) ging het vrij zeker om de zwarte vlek aan weerszijden van de snavelbasis, “which rises a little from the Bill, and seems as if it was something stuck on it” (p.155), een opgeplakte bril, zeg maar. Misschien kwam Temminck mede door perspicillata op conspicillata.